Mantar sektöründe Avrupa Birliği Normları

MANTAR SEKTÖRÜ İLE ALAKALI AVRUPA BİRLİĞİ NORMU
Taze mantar üretimi ile ilgili Ticaret Normu-AB Yönetmeliği

Kaynak : http://www.mantaruretimi.com/mantar/mantar-sektorunde-avrupa-birligi-normlari.html       www.mantaruretimi.com

AB içerisinde, Agaricus cinsi (kültür mantarları) taze mantarların dış görünüşü, kalitesi ve paketlenmesi ile ilgili belli bir kısım kriterler oluşturulmuştur. Bu standartların amacı, bir yandan taze ve güvenilir ürünler olmasını temin ederek AB tüketicilerini korumak, diğer yandan da Birlik içerisinde ticareti yapılan tüm ürünleri aynı minimum koşullara bağlayarak AB üreticilerini korumaktır. Piyasanın şeffaflığı, sonuç olarak işlem maliyetlerini azaltacak ve ürünün karlılığını arttıracaktır. Bu normlar, AB Ortak Tarım Politikasının bir parçasıdır.

7 Haziran 2002 tarihinde toplanan Komisyon 982/2002 sayılı yönetmelik üzerinde çalışmaya başladı ancak 1 Ocak 2003 tarihinde konu ile ilgili politika tamamlandı. Bu tarihe kadar benzer ulusal yönetmelikler uygulandı.

Kültür mantarları, ekstra, birinci sınıf ve ikinci sınıf olarak üç sınıfa ayrılmaktadır. Minimum standartlar tüm sınıflar için geçerlidir.

AB Yönetmeliği Çerçevesinde Mantar Kontrol Otoriteleri

982/2002 No’lu Yönetmelik normlarına uygun olarak örneğin Avrupa’nın en büyük ihracatçısı Hollanda’da kontrol otoritesi olarak iki ulusal kurum atanmıştır. İlki, Hollanda Tarım, Doğa ve Gıda Kalitesi Bakanlığı, ithal edilen ürünlerle ilgili denetlemeyi yapmakta, ikincisi ise yerli üretimi denetlemekle görevli KCB’dir (Hollanda Sebze ve Meyve Kalite Kontrol Dairesi).

Ancak bir istisna olarak, Fas ve İsrail gibi ülkelere full kalite kontrolü olmaksızın AB ülkelerine ihracat yapma şansı verilmiştir. Bu ülkelerden gelen ürünlere sadece örnek kontrolleri yapılmaktadır. İlke olarak bütün diğer taze mantarların tamamı kontrol edilmelidir. Bununla beraber uygulamada, her bir girişte bu örnekler alınmaktadır. Söz konusu denetim kurumu tarafından verilen sertifika, AB ülkelerine ürünün girişinde ürünle beraber girecektir.

İşleme ve konserve endüstrisine yönelik üretilen mantarlar pazarlama normlarından muaftır. Eğer söz konusu endüstri sertifikasına sahipse, Agaricus (kültür) mantarları dışındaki türler özel normlara tabi değildir. Tabii ki tüm gıda ürünleri, Gıda Sözleşmesi (Food Act) şartları altında belli minimum kalite şartlarına

haiz olmalıdır. Kritik artık düzeylerini aşmamalı, hastalıklardan arınmış ve her hangi bir şekilde tüketici sağlığına zarar vermemelidir.

AB Tarım Komisyon üyesi Franz Fischler, tarım ürünleri ile ilgili sağlık ve bitki sağlığı tedbirlerinin öneminin altını çizmektedir. Çin’deki Avrupa Ticaret Komitesine yaptığı konuşmasında (25 Mart 2004) “ Avrupalı tüketiciler gıda çeşitliliğinin yanında standartların garanti edilmesini de istemektedirler. Bu standartları sağlayamayan ürünler (yetersiz veya etkisiz kontrol mekanizmalarıyla) AB pazarında asla bir yer bulamayacaklar” demiştir. AB ile Çin arasındaki en büyük sıkıntının bu tür tedbirlerin eksikliğinden kaynaklandığını belirtmektedir.

Mayıs 2004’deki genişleme ile birlikte AB pazarının korunması ile ilgili normlar bu yeni katılan üye ülkelerde de uygulanacaktır. Bu üye ülkelerle ticaret yapan üçüncü ülkeler GATT (Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması) kapsamındaki ticaret kayıpları için tazminata hak sahibi olmaktadırlar.

Mantarlar, Tanımlamadaki şekle uygun olarak bozulmamış olmalı. Çürük, sapında ağır kahverengileşme veya bozulma olan ürünler tüketime uygun değildir. Olması gerekenden başka üzerinde gözle görülür bazı yabancı maddeler taşımayacak ve temiz olacak. Görünüşü taze olacak, mantarın alt kısmının tipik rengine ve/veya ticari görünüşüne dikkat edilmelidir. Pratikte böceklerden arınmış olmalıdır. Anormal nemden arındırılmalıdır. Tuhaf koku ve/veya tat barındırmamalıdır.

Mantarların gelişimi ve şartları, nakliyata dayanıklı ve gideceği yere de en iyi şekilde ulaşacak nitelikte olmalıdır.

Ekstra kaliteli sınıfta olan mantarlar, süper kalitede olmalı ve üzerinde ne ürünün genel görünüşünü etkileyecek ne de kalitesini, kalitesinin muhafazasını ve ambalajdaki sunumunu etkileyecek en ufak bir kusur olmamalıdır. Ayrıca sapı kesik mantarlar saptan iyice arındırılmış olmalıdır. Birinci ve ikinci sınıf mantarların kalite standartları daha esnektir. Yönetmelik ayrıca, paketleme ve markalama konusunda her bir büyüklük sınıfındaki- küçük, orta ve büyük- mantarların minimum niteliklerini ortaya koymaktadır.

Mantar Kalite ve Gıda Güvenliği Kontrol Sistemleri

Yasal Çerçeve

Gıda kalitesi konusu ve ilgili düzenlemeler Avrupa’nın gittikçe büyüyen bir meselesidir. Uluslar arası ticaret, şeffaflık ve düzenleyici kontrolün azalmasına yol açmıştır. Bu nedenledir ki 1992 yılından bu yana Avrupa yönetmeliği, üretici ile tüketilen ürünün kalitesi ile ilgili tüm sorumluluğu üzerine almaktadır.
Kalite Kontrol Sistemi

Uluslar arası Standart Organizasyonu ISO 9000 normları ve ilgili ISO standartları, üretim sürecini kontrol etmek ve sürekli olarak firma performansını geliştirmeye yöneliktir. Bir çok büyük ticaret şirketleri ve mantar üreticileri ISO sertifikasına sahiptir.
Gıda Güvenliği Kontrol Sistemleri-HACCP Sistemi

Gıda ürünleri üreten, nakliyatını yapan veya işleyen tüm firmaların HACCP(Hazard Analysis and Critical Control Points-Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları) standartlarına göre bir kalite kontrol planına sahip olmaları zorunludur. Bu zorunluluk, gıda hijyeni ile ilgili AB yönetmeliğinin (EC 93/43) bir parçasıdır.

Yönetmeliğin amacı, hem alt ürün kalitesinden dolayı halk sağlığı ile ilgili riskleri azaltmak hem de gıda güvenliği ile ilgili prosedürleri standartlaştırmaktır. Hollanda, normları belirleyen ve buna göre gıdayı işleyen ve ticaretini yapan firmaları sertifikalandıran ilk ülkedir. GFSI (Global Food Safety Initiative-Global Gıda Güvenliği Girişimi), HACCP normlarının, gıda güvenliği ile ilgili global standartlara uygun olduğuna karar vermiştir. Sonuç olarak HACCP sertifikasına sahip firmalar, dünyadaki tüm perakende kuruluşların yaklaşık %65’inin normlarına uyumlu hale gelmiş olmaktadır.

Sistem, firma bazında tüm olası riskleri tanımlayarak girdiden dağıtıma kadar tüm üretim sürecini kontrol etmeye yöneliktir. Her bir risk için firma, ısı veya kimyasal dengeler gibi kritik kontrol noktalarını belirlemek zorundadır. Ayrıca, kritik kontrol noktalarında bir kusur tespit edilirse bu durumda üretim sürecinin düzeltilmesi için faaliyet planlarının uygulanmasına ihtiyaç vardır. HACCP sistemi aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır: Bir tehlike analizi yapmak Kritik kontrol noktalarını (CCP) ve önemli noktaları (PA) tespit etmek CCP’nin kritik değerlerini belirlemek CCP ve PA için bir ölçü sistemi oluşturmak Kusur durumunda gerekli düzeltici faaliyeti hazırlamak HACCP sisteminin etkinliğini sağlamak amacıyla bir prosedür oluşturmak Tüm prosedür ve sonuçların dokümantasyonuna başlamak

HACCP ekibinin oluşumu, görev ve sorumlulukları gibi genel firma bilgisi, ürünler ve süreçler de HACCP planına dahil edilmelidir. Bu sistem, müteşebbisler için bir nevi öz denetim sistemidir. Üretim aşamasını tamamlayıp bitmiş bir ürünün denetlenmesi yerine HACCP sistemi, daha en baştan tüm riskleri ortadan kaldırmayı hedeflemektedir. Bu sistem, özellikle üretim aşamalarında gıda güvenliği yönetimine yöneliktir.

Diğer avrupada mantar sektörü analizler ve üretim-tüketim yazılarımızı okumayı unutmayınız…

Kaynaklar; (Van Galen M.A.et al. ), (EU Regulation 982/2002. Official Journal EC 08.06.2002)


Mantar sektöründe Avrupa Birliği Normları